0
0
Voor ik naar Australië kwam had ik nog niet veel gepland. Ik had natuurlijk wel wat opzoekingswerk verricht, maar nu ook weer niet veel. Uiteindelijk zou dat ook geen zin gehad hebben want als je door een land rondreist, dan wijzig je je plannen toch constant door nieuwe inzichten, door opportuniteiten, door ontdekkingen of door zaken die je worden aangeraden door derden. Twee zaken was ik echter zeker: (1) mijn eerste week zou ik in Sydney doorbrengen en (2) als ik eind april nog in Australië zou zijn, dan zou ik ANZAC Day in Canberra doorbrengen. Zo geschiedde.
ANZAC Day is vergelijkbaar met Wapenstilstand bij ons. ANZAC Day is jaarlijks op 25 april, de dag waarop de Australiërs en Nieuw-Zeelanders in 1915 hun eerste grote veldslag begonnen in Wereldoorlog I met de slag bij Gallipoli, Turkije. Ter info: ‘ANZAC’ staat voor ‘Australian and New Zealand Army Corps’. Soit, exact 100 jaar geleden dus, wat deze editie nog wat extra speciaal maakte. De voorbije jaren waren hier zo’n 35 000 mensen op de ceremonies in Canberra, voor dit jaar verwachtte men het dubbel.
Er stonden drie grote plechtigheden op het programma. ’s Ochtends vroeg om 05.30u een soort ochtendmis, voorafgegaan door enkele lezingen vanaf een uur eerder al. Om 10.15u was er dan de nationale ceremonie en om 16.45u de klassieke Last Post ceremonie als afsluiter. Het was dus vroeg opstaan geblazen en gezien deze speciale editie nóg vroeger. Ik had mijn wekker gezet om 03.00u en vertrok een halfuur later, te voet, naar het Australian War Memorial. Al iets voor 04.00u aankomen ter plaatse bleek geen overbodige luxe want op die manier vond ik nog een plaatsje op de tribunes vlak voor het oorlogsmonument. Wanneer de ochtendmis tweeënhalf uur later zou beginnen, waren er liefst 120 000 mensen aanwezig voor het Australian War Memorial, zijnde nog 50 000 meer dan het vooraf verwachte aantal.
Tijdens de voorbije week werden er ’s nachts ook foto’s geprojecteerd op de voorgevel van het War Memorial. Foto’s van de voornaamste oorlogen en veldslagen waarin de Anzac’s hadden deelgenomen, zoals uiteraard Gallipoli uiteraard, maar bijvoorbeeld ook voor mij bekende plaatsen zoals Ieper, Passendale, Poelkapelle, Hazebroek en Menen.
Vanaf 04.45u werden gedurende drie kwartier getuigenissen en dagboekfragmenten voorgelezen van Anzacs uit verschillende oorlogen. Om 05.30u begon dan de befaamde ‘dawn service’. Zo vroeg al omdat de Anzacs destijds – 100 jaar geleden dus – ook bij zonsopkomst aan hun eerste slagveld betraden. Gezien ik op de tribune zat kon ik niet zien dat intussen duizenden mensen de nachtelijke koude (ongeveer 5°C) negeerden en toestroomden op Anzac Parade, de supermooie laan vlak voor het War Memorial. Het was een knappe viering, met onder andere enkele hymnes (‘O Valiant Hearts’, ‘Abide with me’), het gedicht ‘In Flanders Fields’, enkele kransen die werden neergelegd, de Last Post, een minuut stilte, een gebed en uiteraard het Australische volkslied. Iets na 06.00u begon zonlicht te verschijnen en hoe je het draait of keert, maar een dergelijke ceremonie met zo veel betekenis en zo veel bezoekers bijwonen bij zonsopkomst is per definitie een mooi moment.
Na afloop (rond half zeven) keerde ik dan terug naar mijn hostel om er van een warme chocomelk te gaan genieten. Geloof me, ik kon het gebruiken. Daarna vertrok ik terug naar het War Memorial. Om 10.15u stond de nationale ceremonie gepland, maar dit keer waren de tribunes en zitjes voorbehouden voor mensen die een ticket hadden gekocht. Ik had geen zin om tussen de grote menigte te moeten staan met een slecht zicht op de grote schermen in de buurt, maar had ook geen ticket en besloot dus maar om al rond 08.00u aanwezig te zijn en mij een plaatsje te zoeken zo dicht mogelijk bij het afgesloten gedeelte der genodigden. Missie geslaagd! Opnieuw was vroeg aanwezig zijn een goede keuze gebleken. Ik bevond me uiteindelijk vlak achter de hekkens, net achter enkele rijen stoelen, met een goed zicht op de ceremonie.
Deze Nationale Ceremonie duurde tot 12.30u en het grootste deel hiervan (ruim een uur) werd ingenomen door een optocht van allerhande groeperingen gelinkt aan het leger. Veteranen uit verschillende oorlogen (of hun families), militaire fanfares, militaire ingenieurs, de militaire politie, land-, zee- en luchtmacht, noem maar op. Onder de genodigden was de eerste minister van Australië, Tony Abbott, niet aanwezig omdat hij zelf in Gallipoli was voor de herdenking. Uiteraard stuurde hij een vervanger. Wel aanwezig was ‘mister Wimbledon’: Prince Edward, de duke van Kent. Verder ook nog verschillende ambassadeurs, gouverneurs en noem maar op. Ook de Defence Force Academy was deel van deze ceremonie en dat betekende een gekend gezicht voor mij. Best wel trots dat Aimee hier deel van uitmaakte; grote eer voor haar uiteraard.
Het was prachtig om zien hoe alle nationale helden, zowel overledenen als veteranen als huidige legereenheden werden gesteund en geëerd. Het respect was groot. Eveneens wat irrealistisch voor mij om te zien hoe de vroegere vijand hierin werd betrokken. Op Anzac Day gaat het niet alleen om de Anzac’s, maar ook om de Turken dus. Turkse afgevaardigden waren aanwezig, namen deel aan de optocht, werden eveneens van applaus voorzien. Ik zie het in West-Europa nog niet meteen gebeuren mochten Duitse legereenheden deelnemen aan of paraderen in Wereldoorlogherdenkingen… Turkije en Australië zijn sinds Turks president Atatürk vrienden geworden en dat is duidelijk merkbaar. Een vorm van vergiffenis die ik nog maar zelden zo uitdrukkelijk gezien heb. Verdomd knap.
Om 12.30u was de Nationale Ceremonie – net als de ‘dawn service’ ook live op tv uitgezonden trouwens – afgelopen en was het lunchtijd. Rond 15.15u ging ik voor de derde keer naar het Australian War Memorial. Dit keer voor de afsluitende ‘Last Post Ceremony’. Die vindt hier – net als in Ieper – dagelijks plaats, weliswaar iets voor 17.00u en niet om 20.00u zoals bij ons. Mooi hier is dat men dagelijks ook een overleden Australische soldaat in het spotlicht plaatst en diens verhaal vertelt. De ceremonie wordt ook dagelijks live gestreamd op de website trouwens. Vandaag werden er uitzonderlijk twee verhalen gedeeld, naast dat van Australisch soldaat John Edward Barclay ook dat van Turks ex-president Mustafa Kemal Atatürk. Op de ceremonie waren afgevaardigden aanwezig van Australië, Nieuw-Zeeland en Turkije. Alledrie de volksliederen werden ook gespeeld..
Deze volledige dag was uitzonderlijk. De verbondenheid tussen de Anzacs enerzijds en hun vroegere vijand Turkije anderzijds is verdomd knap. Ik ben erg blij dat ik deze vieringen op ANZAC Day heb meegemaakt en bijgewoond, dat ik voor alles ook een erg goed zicht had als één van de vele duizenden toeschouwers. Het doet me meer dan ooit beseffen dat de wereldoorlogen ook écht WERELDoorlogen waren. Morgen of overmorgen zal ik dan het museum in het Australian War Memorial eindelijk bezoeken en hopelijk nog wat meer leren over de Australische geschiedenis.
Happy ANZAC Day!
Nachtelijke projecties op de voorgevel van het Australian War Memorial
‘Dawn Service’
‘National Ceremony’
Last Post Ceremony
Bovenstaande foto’s komen van mezelf en zijn van mindere kwaliteit dan de foto’s van professionals. Bekijk dus gerust ook nog de officiële foto’s, genomen door fotografen van het Australian War Memorial en gepost op hun Flickr-account:
> Dawn Service: https://www.flickr.com/photos/australianwarmemorial/sets/72157651746619249/
> National Ceremony: https://www.flickr.com/photos/australianwarmemorial/sets/72157652154487112/
> Last Post Service: https://www.flickr.com/photos/australianwarmemorial/sets/72157652155799562/
Average Rating